PET-BT ÜNİTESİ
Pozitron ışınlarını yayan radyoaktif maddeler ve özel kameralar kullanılarak yapılan sintigrafik görüntülemeye PET (Pozitron Emisyon Tomografi) adı verilir. PET’de bütün vücudun 3 boyutlu olarak görüntüleri alınır. En fazla kullanıldığı alan onkolojik hastalıklardır. Daha az sayıda kalp ve beyin hastalıklarında da kullanılır. PET-BT, Pozitron Emisyon Tomografisi ve Bilgisayarlı Tomografi görüntülerinin aynı anda alınmasını sağlayan entegre cihazlardır.
PET/BT HASTA BİLGİLENDİRME FORMU
1. Ünitemize gelirken çalışan hastalar için sevk evrakı ve PET istek belgesi getirilmelidir. 2. Tetkike gelmeden önce 6 saatlik açlık gerekmektedir. Sabah 9:00-12:00 randevularında geceden aç kalınması önerilir. Şeker hastalığınız var ise randevu alırken mutlaka sorumlu doktorumuz ile görüşülmesi gerekmektedir.
3. Randevu saatinden 1 saat öncesinde Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi PET/BT ünitesinde bulunmanız gereklidir. Tetkik için kullanılacak ilaç (18F-FDG-fluorodeoksiglukoz) sizin için bir gün öncesinde yapılan sipariş sonrası ünitemize günlük olarak şehir dışından hava yolu/karayolu ile getirildiğinden randevunuzun iptal olması gerektiğinde en az 1 gün öncesinde birimimize haber verilmesi zorunludur.
4. Randevunuza gelirken daha önce yapılan tüm tetkiklerinizi (PET, BT, MR, röntgen, kan tahlilleri) yanınızda getiriniz.
5. Kullanmakta olduğunuz ilaçları PET Ünitesinde randevu aldığınız doktorunuza danışınız.
PET/BT ÇEKİMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Çekim öncesinde hastanın parmak ucundan alınan kan ile kan şekeri ölçümü yapılmaktadır. Kan şekeri uygun olan hastalara (60-180 mg/dL aralığında ise) damardan 18F-FDG maddesi enjekte edilir. Enjekte edilen ilacın vücut içerisinde dağılımının tamamlanması için ortalama 1 saat hasta rahat ve sessiz bir ortamda bekletilir. Bu süre içinde hastanın konuşmaması, sakız çiğnememesi, bir şeyler okumaması ve ayağa kalkmaması gerekmektedir; sakin bir şekilde oturarak ya da uzanarak beklemesi istenir. Daha sonra hasta çekim için yatağa yatırılır. Çekim süresi ortalama 20-30 dakikadır. Çekim esnasında hastanın hareketsiz yatması gerekmektedir. Uzun süre hareketsiz yatmakta zorlanabilecek hastaların önceden haber vermesi uygundur. Bazı hastalarda ek ya da geç çekimler gerekebilmektedir. Geç çekimler ilk çekim bittikten ortalama 1 saat sonra alınmaktadır. Çekim sonrası hasta normal yaşamına dönebilir. Ancak enjekte ettiğimiz ilacın radyoaktif madde olması nedeni ile çekim gününden ertesi sabaha kadar hamile, bebek ve çocuklardan uzak durulması (aynı odada bulunmama) önerilir. PET sonuçları rapor ve DVD olarak hazırlanıp en geç 7 gün sonra kayıt odasından alınabilir.
Nükleer tıp ve sintigrafi nedir?
Nükleer Tıp, radyoaktif maddelerle işaretli kimyasal bileşikler yardımıyla çeşitli hastalıkların tanı ve tedavisi ile uğraşan anabilim dalıdır. Çeşitli hastalıkların tanısında kullanılmak üzere ağızdan veya damar yolundan radyoaktif maddelerin verilmesi ile yapılan görüntülemeye sintigrafi adı verilir. Verilen radyoaktif maddelerden yayılan ışınlar cihazlar yardımıyla sintigrafik görüntü haline getirilir. Kullanılan cihazlara gama kamera adı verilir. Gama kameralarda radyasyon kaynağı yoktur. Görüntüleme bu konuda eğitim almış nükleer tıp teknisyenleri tarafından yapılır.
Pozitron ışınlarını yayan radyoaktif maddeler ve özel kameralar kullanılarak yapılan sintigrafik görüntülemeye PET (Pozitron Emisyon Tomografi) adı verilir. PET’de bütün vücudun 3 boyutlu olarak görüntüleri alınır. En fazla kullanıldığı alan onkolojik hastalıklardır. Daha az sayıda kalp ve beyin hastalıklarında da kullanılır. PET-BT, Pozitron Emisyon Tomografisi ve Bilgisayarlı Tomografi görüntülerinin aynı anda alınmasını sağlayan entegre cihazlardır.
Nükleer Tıp Anabilim Dalı Sintigrafik Görüntüleme İçin Bilgilendirilmiş Hasta Onam Formu
Sayın Hasta/Hasta Yakını;
Hastalığınıza tanı koymak için yapılması önerilen her türlü tanısal işlem, hastalığınızın tedavisi ve hastalığınızın durumu hakkında bilgi sahibi olmak sizin en doğal hakkınızdır. Tıbbi tedavinizin yararları ve olası risklerini öğrendikten sonra yapılacak tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemler konusunda rıza göstermek ya da göstermemek sizin kendi kararınıza bağlıdır.
Bu açıklamanın amacı sizi korkutmak veya endişelendirmek değil, sağlığınız ile ilgili konularda sizi daha bilinçli bir biçimde karara ortak etmektir. Arzu ettiğiniz taktirde sağlığınız ile ilgili tüm dokümanlar size veya uygun göreceğiniz bir yakınınıza verilebilir. Yasal ve tıbbi zorunluluk taşıyan durumlar dışında bilgilendirmeyi reddedebilirsiniz.
Hastalarımızın sintigrafik tetkikler için önceden randevu alması gerekmektedir. Bu tetkikin randevusunun mümkünse hastanın kendisi tarafından alınması ve bu sırada kendisine yapılacak önerilere mutlaka uyması yapılacak tetkikin doğruluğu açısından büyük önem taşımaktadır.
………………………………… tetkiki yapılabilmesi için size ....../....../….... saat:........’de randevu verilmiş olup, bu tarihte Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Anabilim Dalı’nda hazır bulunmanız gerekmektedir. Bu işlem ile ilgili bilgiler ve uymanız gereken kurallar aşağıda belirtilmiştir. Lütfen dikkatlice okuyunuz! Sorularınız için (0346) 2580054 numaralı telefonu arayabilirsiniz.
Bu konuda sıkça sorulan sorular şunlardır;
Sintigrafinin yan etkileri nelerdir? Verilen radyoaktif madde miktarı hastanede yatmayı gerektirir mi?
Sintigrafik tetkikler sırasında tamamen tıbbi amaçlarla ve tüm dünyada kabul edilmiş düşük dozlarda verilen radyoaktif maddeler kullanılmaktadır. Bu maddelerin dozları kimi hastalarda hastanın ağırlığına göre, kimi hastalarda ise sabit dozlar şeklinde ve tanısal amaçla kullanıldığından önemli yan etkiler görülmeyecektir. Bu işlem öncesinde ve sonrasında hastanın hastanede yatması gerekmez.
Nelere dikkat edilmelidir?
Sintigrafik tetkik için radyoaktif maddeler uygulanan hastaların, Nükleer Tıp Bölümü içerisinde kendisine gösterilen “Hasta Bekleme Odası”nda tetkik saatini beklemesi gerekmektedir. Bu bekleme döneminde bölüm veya hastane içerisinde dolaşılmaması, sintigrafik görüntülemelerin yapıldığı gamma kamera odalarına izinsiz girilmemesi gerekmektedir. Tetkik öncesinde, tetkik sırasında ve tetkik bittikten sonra sorumlu hekimin önerilerine uyulması önem taşımaktadır.
Hastalarımız için ayrılmış tuvaletlerin kullanılması gerekmektedir. Tuvalet sonrası eller bol su ve sabunla yıkanmalıdır. Tuvaleti kullandıktan sonra 2-3 kez sifon çekilmeli veya tuvalet bol su ile yıkanmalıdır. Radyoaktif maddelerin büyük bir kısmı dışkı ve idrarla, bir kısmı da tükürük ve ter gibi vücut sıvılarıyla vücudunuzdan atılır. Ayrıca radyoaktif madde miktarı radyoaktif dönüşüm sonucu zamanla azalacak ve tükenecektir. Çok kısa süreli ve çok düşük dozda verilmiş olsa da almış olduğunuz radyoaktif maddenin vücudunuzda kaldığı sürece (hem dış ışınlamadan hem de vücudunuzdaki maddenin idrar, ter, tükrük gibi vücut sıvılarınızla atılması sırasında oluşabilecek bulaşmalardan) çevrenizde bulunan insanların gereksiz radyasyon ışınlarına maruz kalması olasılığını önlemek sizin aşağıdaki önerilere (size tavsiye edilen sürede) özenle dikkat etmenize bağlıdır.
Çevrenizde bulunan akrabalarınızı, yakınlarınızı, arkadaşlarınızı ve diğer kişileri korumak sizin sorumluluğunuzdadır! Bunun için şunları yapmalısınız;
● Radyoaktif maddelerin bulaşma olasılığına karşı temizlik kurallarına dikkat edin,
● Radyoaktif madde ile sintigrafik bir tetkik yapıldıktan sonra çevrenizdeki insanlarla uzun süre bir arada ve yakın temasta bulunmaktan kaçının (bu süre tetkikin türüne göre değişmektedir), bu sürede aranızda 1 metre mesafe bulunması yeterlidir.
● Tetkik süresince ve doktorunuzun önereceği süre kadar bebeklerle yakın temasta (1 metreden yakın) bulunmayın. Onlara sarılmayın ve kucaklamayın. Bebekler ve çok küçük çocuklar radyasyona karşı yetişkinlere kıyasla daha hassastır. Küçük çocuklarınız varsa doktorunuzdan özel bilgi isteyin. Doktorunuzun tavsiye edeceği süre kadar bebeğinizi veya küçük çocuğunuzu kucağınızda tutmayın, yemek yedirmeyin, bezini değiştirmeyin. Doktorunuzun tavsiye edeceği süre kadar onlara bir başkasının bakmasını sağlayın.
● Eğer emziriyorsanız, doktorunuzun tavsiye edeceği süre kadar süt vermeyi kesin (bu süre tetkikin türüne göre değişmektedir).
● Doktorunuzun tavsiye edeceği süre kadar hamile kadınlara yakın durmayın ve uzun süre temasta bulunmayın.
● Hastaneden ayrılırken hekiminiz tarafından reçete verilmişse önerildiği şekilde kullanınız.
ÖNEMLİ NOT: Tetkik için kullanılacak madde yurt dışından sizin adınıza gelmektedir. Randevuya gelmeyecekseniz lütfen bize önceden haber veriniz! Tüm sintigrafik tetkikler hamilelere veya hamilelik kuşkusu olan kadın hastalara yapılmamaktadır! Böyle bir durumu doktorunuza kesinlikle bildiriniz!
Bana yapılacak sintigrafik tetkik/görüntüleme ile ilgili yukarıda belirtilen uyarıları okudum, anladım ve bu tetkikin bana uygulanmasını kabul ediyorum. Bu uyarılara hem hastanede bulunduğum sırada ve hem de hastaneden çıktıktan sonra uyacağım.
Nükleer Tıp Tedavileri
Çeşitli radyoaktif maddelerin hastalıkların tedavisi amacıyla kullanılmasına Radyonüklid Tedavi adı verilir. Radyonüklid tedaviler tiroid kanserleri ve hipertiroidi hastalarında İyot–131 ile radyoaktif iyot tedavisi, metastatik kemik hastalığında ağrı tedavisi gibi birçok farklı hastalıkta uygulanmaktadır.
Nükleer tıp anabilim dalında tetkik yapılacak hastaların dikkat etmesi gereken genel kurallar aşağıda sıralanmıştır:
- Anabilim dalımızda yapılacak tetkikler için hasta kayıt ve randevu odasından kayıt ve sevk evrakları ilgili bilgileri sorarak randevunuzu alınız.
- Tetkik için size söylenen randevu saatinden en az 15 dakika önce bölümümüzde bulununuz.
- Hastalığınızla ilgili elinizde mevcut bulunan tüm dosya, rapor, film vb kayıtları beraberinizde getiriniz. Tetkik sırasında filmlerinizi almamız gerekebilir. Size ait bu film ve raporları sintigrafi raporu ile birlikte geri vereceğiz.
- Tetkik için size verilecek radyoaktif ilaç dışarıdan alınabilecek, eczanede satılan bir madde değildir, anabilim dalımızda hazırlanmaktır.
- Kullanılacak radyoaktif maddenin yan etkisi yoktur, alerjiye neden olmaz. Hastanın maruz kalacağı radyasyon miktarı çok düşüktür.
- Hastalarımız için çok önemli bir bilgilendirmeyi vermek istiyoruz. Bölümümüzde çok çeşitli tetkikler yapılmaktadır ve her hastanın tetkikine göre enjeksiyonun yapılma saati, enjeksiyondan sonra bekleme süresi ve şekli, çekim süresi değişiklik gösterir. Bu nedenle diğer hastaların çekim ve bekleme sürelerini kendiniz ile karşılaştırmamanız önemlidir.
- Bazı tetkikler için açlık gerekli olabilir. Randevu alırken kayıt personeli tarafından size bildirilecektir. Aşağıda sintigrafilerle ilgili bölümde bu konuda açıklama bulacaksınız.
- Hamile iseniz, hamilelik olasılığı varsa veya süt veriyorsanız randevu alırken veya işleme başlamadan önce bize haber veriniz.
- Çekim sonrasında gidebileceğiniz söylenmeden bölümümüzden ayrılmayın.
- Çekim işlemi bittikten sonra görüntüleriniz bilgisayar yardımı ile incelenecek ve doktorunuza yazılı bir rapor hazırlanacaktır.
- Sintigrafi sonucunuzun raporunu başlangıçta kayıt yaptırdığınız Nükleer Tıp kayıt sekreterliğinden alabilirsiniz.
- Hastanemize daha sonraki gelişlerinizde karşılaştırma yapmak üzere raporunuzun bir örneği ve filminiz nükleer tıp arşivinde saklanacaktır.
13- Sintigrafi sonuçlarına göre bundan sonra ne yapılacağını size tetkiki isteyen doktorunuz açıklayacaktır.
